“A më kupton AI-ja?”, “A më paragjykon?”, “A më bën të ndihem mirë me veten?” – dikur këto pyetje u drejtoheshin njerëzve. Sot, po ia drejtojmë një aplikacioni.
Një studim i fundit me 732 persona, botuar në “Springer Nature”, tregon se mënyra se si perceptojmë ChatGPT-n lidhet me shëndetin tonë mendor. Ata që kanë më shumë besim tek AI-ja raportojnë vetëvlerësim më të lartë, ndërsa ata që ndiejnë paragjykime ose stereotipa nga chatbot-i, përjetojnë pasiguri dhe ankth.
Bisedat me AI-në nuk janë më thjesht pyetje-informacion. Ato po bëhen ndërveprime emocionale. ChatGPT po kthehet në një pasqyrë ku njerëzit shohin ndjenjat dhe mendimet e tyre.
Psikologia Ermela Shllaku thotë se përdorimi i AI-së mund të krijojë një ndjesi sigurie dhe mbështetje, veçanërisht për adoleshentët: ata ndihen të dëgjuar, të kuptuar dhe pa gjykim. Por përdorimi i tepruar mund të shkaktojë varësi dixhitale, të dobësojë kapacitetet mendore dhe të zëvendësojë marrëdhëniet e vërteta njerëzore me një lidhje artificiale.
Edhe në aspektin ekonomik, ChatGPT po ndikon në sjelljen e përdoruesve: vendime më të shpejta, ndonjëherë impulsive, nga zgjedhja e veshjeve deri tek karriera apo blerjet online. Por ka edhe përfitime: përdoruesit që ndihen të mbështetur emocionalisht kanë më shumë guxim për iniciativa, hapin biznes ose menaxhojnë më mirë buxhetin.
Për studentët, përdorimi i AI-së sjell sfida të reja. Disa e përdorin për të kryer detyra, ese apo provime pa e zhvilluar mendimin kritik dhe kreativitetin e tyre. Kjo krijon një hendek mes njohurive reale dhe asaj që shfaqet në letër, duke e bërë më të vështirë integrimin në tregun e punës, sidomos në profesionet teknologjike dhe ato që kërkojnë praktikë.
Shllaku nënvizon se teknologjia nuk është armik, por sfida është të mësojmë ta përdorim me vetëdije. Prindërit kanë një rol të rëndësishëm: të ndihmojnë fëmijët të ndërtojnë një marrëdhënie të shëndetshme me AI-në, duke theksuar se asnjë makinë nuk mund të zëvendësojë plotësisht marrëdhëniet njerëzore me gjithë ngjyrat, dashurinë dhe empatinë e tyre.
Në fund, bisedat me AI-në nuk janë thjesht kërkesa për informacion – ato po ndikojnë në ndjenjat, vendimet dhe marrëdhëniet tona. Tani duhet të pyesim: nuk është vetëm çfarë thotë teknologjia, por si na bën të ndihemi./Marrë nga MONITOR
