Patologjitë onkologjike dhe shumë çrregullime të tjera që prekin kordat vokale mund të shkaktojnë humbjen e zërit, për periudha të zgjatura apo edhe përgjithmonë. Kjo nuk është një dukuri aq e rrallë, duke qenë se vlerësohet se 30% e popullsisë së botës vuan nga disfonia (ndryshimi i zërit) në një moment të jetës së tyre. Dhe zgjidhjet, për momentin, janë jashtëzakonisht të kufizuara. Një studim i ri i botuar në faqet e Nature Communications synon të ndryshojë gjërat, duke prezantuar një pajisje krejt të re që mund të aplikohet në lëkurën e fytit pa shqetësime për pacientët dhe është në gjendje të njohë lëvizjet e muskujve të laringut dhe t’i riprodhojë ato fjalë që do të dëshironin të shqiptonin.
Probleme me zërin
Çrregullimet që prekin zërin janë relativisht të shpeshta. Në shumë raste, këto janë probleme të trajtueshme, por edhe qasjet më moderne terapeutike, qoftë kirurgjia, fizioterapia apo terapia e të folurit, kërkojnë kohë për të dhënë rezultate. Mesatarisht, pacientët duhet të presin nga tre deri në 12 muaj për të rifituar plotësisht aftësitë e tyre vokale. Dhe në disa raste, veçanërisht kur teknikat invazive kirurgjikale janë të nevojshme, duhet të kalojë një periudhë rikuperimi në të cilën e folura është e ndaluar.
“Zgjidhjet ekzistuese, të tilla si laringofone manual, ose punksione trakeoezofageale, janë shpesh të pakëndshme dhe invazive”, shpjegon Jun Chen, një bioinxhinier në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, i cili udhëhoqi zhvillimin e pajisjes së re. ‘Kjo pajisje e re ofron një opsion, jo-invaziv që mund t’i ndihmojë pacientët të komunikojnë në prag të trajtimeve dhe gjatë periudhës së rikuperimit pas operacionit, nëse përjetojnë çrregullime të zërit.’
Pajisja
Është realizuar nga grupi i Chen dhe është një prototip me dy pjesë. I pari është një sensor i vetëfuqishëm, i cili mbledh sinjalet e krijuara nga lëvizjet e muskujve të laringut dhe i konverton ato në sinjale elektrike që përkthehen në fjalë nga një algoritëm. E dyta, një aktivizues që prodhon sinjalet zanore që korrespondojnë me fjalët e identifikuara në hapin e mëparshëm.
Gjithçka vendoset brenda një cope silikoni disa milimetra të trashë dhe me peshë vetëm shtatë gram, e cila aplikohet në fyt duke përdorur shirita ngjitës biokompatibël, të cilat mund të zëvendësohen çdo ditë për të siguruar përdorimin e vazhdueshëm të saj. Në eksperimentet e Chen, pajisja u testua në tetë të rritur. Në testet e kryera, pjesëmarrësit folën secili nga pesë fjali komplekse, duke arritur saktësi 95% në performancën e pajisjes. Në vazhdim, studiuesit po planifikojnë të punojnë për të zgjeruar më tej fjalorin e fjalëve të algoritmit dhe për të filluar testet e para klinike për pacientët me çrregullime të zërit.
